Het tempo

Het Tempo

Racen behelst snelheid, concentratie en toewijding: er is haast geen foutmarge als je aan 100% van je kunnen rijdt en het resultaat van een fout is gewoonlijk catastrofaal. Sportief straatrijden is minder intens en minder op de limiet, maar aangezien je veel minder controle hebt over de omstandigheden kunnen fouten en overdreven agressief rijden even catastrofaal uitpakken. Vele straatracers hebben het rijden op de openbare weg afgezworen. “Te gevaarlijk, te veel variabelen die je niet in de hand hebt en te gemakkelijk om jezelf te verliezen in een roes van snelheid.”, beweren circuitspecialisten. Adrenalineverslaafde rijders racen op de openbare weg alsof betrof het een echt circuit en het mag dan ook geen wonder heten dat ze regelmatig in aanraking komen met de politie, de wetten van de fysica en de koude harde realiteit van een omgeving die niet ontworpen is om door te vlammen. Maar zoals zovelen onder ons wel weten kan een vlotte rit over je favoriete weg en met je geliefkoosde machine de fijnste manier zijn om een aantal vrije uurtjes te spenderen. En je geniet nog het meest als je rijdt aan Het Tempo.

Het Tempo

Het Tempo focust zich op motorfietsbeheersing en legt de nadruk niet op pure snelheid. Sterker nog, volgas acceleratie en ultralate remacties maken geen deel uit van ’t programma. Hiermee zijn direct de twee belangrijkste oorzaken van ongevallen bij sportief rijden uitgeschakeld. Bochtensnelheid is “the name of the game”, waarbij we ons concentreren op de krachtige stuurbewegingen waarmee we de motorfiets goed positioneren voor het ingaan van de bocht en hem zonder veel tijd of afstandsverlies de bocht ingooien. Aangezien we het gas bij het verlaten van de vorige bocht niet helemaal opengezet hebben, is er nauwelijks enig remmen nodig bij het aansnijden van de volgende bocht.

Als remmen toch nodig is, wordt het hendel zacht, snel en met behoorlijk wat kracht ingeknepen om de ingangssnelheid zo snel mogelijk te bereiken. Een bocht aansnijden al remmende staat gelijk met uit de bocht vliegen, het betekent dat je veel te hard bezig bent en dat je er niet in slaagde om een goeie ingangssnelheid te behalen omdat je veel te lang aan het gashendel hing. Als je aan Het Tempo rijdt, ben je veel minder bezig met het gas- en remhendel, de twee gemakkelijkst te misbruiken instrumenten, en je inschattingsvermogen van je bochtensnelheid gaat er enorm op vooruit. Dit is nu net het meest spannende aspect van sportief straatrijden.

Je rijvak is je grens

Over de middenlijn gaan kan behalve tijdens het inhalen absoluut niet getolereerd worden, het is nog zo’n teken dat je veel te hard aan het “pushen” bent om te kunnen volgen. Zelfs als je een duidelijk zicht hebt door een linkerbocht heen, blijf je aan de rechterkant van de middenlijn. Rechts van die lijn blijven is veel uitdagender dan gewoon recht door elke bocht heen te rijden, en als de hele groep hier aan meedoet is de verleiding om vals te spelen zo goed als onbestaande. Hoewel straatrijden niet beschreven zou mogen worden in racetermen, kun je je rijvak zien als de racepiste. Je rijvak verlaten betekent crashen.

Een perfecte motorfietsbeheersing laat je toe om elke centimeter van je rijvak te benutten zolang de omstandigheden het toelaten. In bochten waar je zicht niet belemmerd wordt en er geen verkeer afkomt, snij je de bocht relatief laat aan waardoor de apex vrij diep aan de binnenkant van je rijvak ligt, vervolgens accelereer je uit en toucheer je lichtjes de buitenzijde van je rijvak op het moment dat de motorfiets recht komt. Bestuur je machine krachtig maar vloeiend om de overgangstijd tot een minimum te beperken. Wring hem niet hardhandig de bocht in want het chassis zal tijdens de overgangsfase wat meegeven. Te hard sturen/wringen kan de machine doen wiebelen waardoor je mogelijks van je lijn afwijkt. Aangezien je niet geremd hebt, kun je vrij snel gas geven, nog voor de apex, wat de motorfiets terug in balans brengt en dan is het moment al gekomen om de bocht te verlaten.

Meestal echter laten de omstandigheden het gebruik van de volle breedte van je rijvak niet toe. Blinde hoeken, tegemoetkomend verkeer en vuil op de weg zijn enkele criteria die een meer conservatieve benadering dicteren, dus hou een meter over als foutenmarge, zeker aan de linkerkant van het rijvak waar in de fout gaand tegemoetkomend verkeer fataal kan zijn. In blinde rechterbochten ga je gewoon minder breed de bocht in en om in linkerbochten niet verrast te worden door tegenliggers die zelf over de middenlijn rijden, leg je je eigen apex een meter meer naar buiten toe. Omdat je aan Het Tempo rijdt en niet volgas, biedt je gecontroleerde rijstijl je voldoende extra tijd om te kunnen reageren op onverwachte steenslag of andere vuiligheid op je rijvak; het meest naar buiten gelegen wielspoor is meestal het properst omdat het gewicht van een auto in bochten sterk op de buitenwielen drukt en het vuil van de weg schraapt. Mik dus naar die lijn.
Een goede leider, gewillige volgers

De straat is geen raceterrein en er is nederigheid, zelfverzekerdheid en zelfcontrole nodig om dit zo te houden. De leider bepaalt het tempo en let in zijn spiegels op fouten van zijn volgers, zoals over de middenlijn rijden en in bochten naast de motorfiets gaan hangen. Als de leider op de rechte stukken te snel blijkt te gaan, vertraagt hij eenvoudigweg wat op de rechte stukken maar in de bochten blijft hij Het Tempo aanhouden zodat er niets aan plezier ingeleverd moet worden. De leiding wordt af en toe afgestaan na een vlug handgebaar, maar voor wie z’n ego primeert is geen plaats. Vergis je niet, we rijden energiek en snel — in de bochten. Iedereen met een rechterarm kan rechte lijnen afvlammen; in de beheersing der bochten komt Het Tempo tot leven.

De volgafstanden zijn relatief lang, de rechte stukken die aan bescheiden snelheden verreden worden, zijn ideaal om de gaten te dichten. Het houden van een goede afstand heeft diverse redenen; nog afgezien van het feit dat het veiliger is zal de politie niet gauw doorhebben dat er een wedstrijdje aan de gang is. Omdat de hanging-off stijl niet toegepast wordt bij Het Tempo lijkt het ook of we minder snel gaan en op een verstandige, volwassen en oppassende manier rijden. Politie en publiek bekijken je direct met andere ogen. Bochten aan hoge snelheid nemen terwijl je gewoon recht op de motor zit is een enorme uitdaging.

Het aanleren van Het Tempo aan een nieuwe rijder neemt wel wat tijd in beslag omdat je met Het Tempo hele hoge bochtensnelheden haalt; de nieuwkomers willen altijd weer het gas vol open draaien bij het uitkomen van bochten om goed te maken wat ze verliezen bij het insteken ervan. Onze groep vertraagt heel sterk als een nieuweling onze rangen vervoegt. We doen dit omdat we weten dat door onze techniek van niet al te hoge rechtuitsnelheden en niet-remmen een onwetende aan een te hoge snelheid een bocht ingezogen kan worden met veel kans op een zwaar ongeval. Als je een nieuwe rijder in je groep hebt die Het Tempo aan het leren is, tik je best even je rem aan voor de bocht om hem te waarschuwen dat er wat aankomt en dat hij zich absoluut niet verplicht moet voelen om de groep bij te houden.

Als we rijden aan Het Tempo communiceren we haast voortdurend. Een voetje uitsteken duidt op straatvuil, en alle vertragingen of intenties om af te slaan worden op voorhand aangeduid met de linkerhand en -arm. Richtingaanwijzers worden gebruikt om van richting te veranderen en in te halen, even met de linkerhand wuiven als bedankje voor de wagens die wat naar rechts uitwijken zodat wij vrije doorgang hebben. Als je van mening bent dat Het Tempo een ontspannende, niet-competitieve manier van rijden in groep is, dan heb je volkomen gelijk.

Rij en geniet

Ik zou veel liever een zondagmiddag rond rijden in de bergen aan Het Tempo dan een zondag op het circuit, zo zalig is dat Tempo. Tegensturen, daar draait het allemaal rond. Een zachte doch krachtige duw op je stuur dat via een stijf sportmotorframe haast rechtstreeks verbonden is met het contactvlak van de banden. Aan Het Tempo rijden is zeker datgene wat de fabrikanten in hun achterhoofd hadden toen ze al die straatsportmotoren ontwikkeld hebben.

Maar de machine is zeker niet het meest belangrijke aspect tijdens Het Tempo. Het Tempo kun je bereiken met gelijk welk voertuig dat een bocht kan nemen. Het allerbelangrijkste bij Het Tempo is de goede ingesteldheid; zich realiseren dat die vriend vlak voor je geen tegenstander is, zijn recht op het occasionele leiderschap van de groep respecteren en zijn rijdercapaciteiten krediet geven. Je moet volwassen genoeg zijn om de snelheid op de rechte stukken te beperken zodat de groepsleden contact kunnen houden en je moet beseffen dat je met echte racetactieken zoals ultralaat remmen en voortdurend de naald in het rode jagen alleen maar het publiek en de politie tegen je in het harnas jaagt. Wees er dan maar zeker van dat de wetten van de zwaartekracht vroeg of laat hun tol zullen eisen. Als de groep dan eindelijk ter bestemming aankomt na een ritje aan Het Tempo zal niemand zich vernederd voelen of het gevoel hebben dat hij bij de terugkeer revanche moet nemen. Als je iets te bewijzen hebt, doe dat dan op een circuit.

Op circuit meet men je snelheid met een chronometer en door middel van rechtstreekse competitie, je agressie om de beste te zijn wordt ten volle gestimuleerd. Het enige attractieve van sportief straatrijden is de hoeveelheid plezier die je hebt, niet de rondetijden, niet de podiumplaats of de verslagen tegenstanders. Er is een enorm verschil maar rijders die zelf nog niet ontdekt hebben wat het is om aan Het Tempo in groep bochten te nemen, weten het niet. Vlam op het circuit. Hou Tempo op de straat.

Samenvatting
1.   Schat de snelheid om de bocht in te gaan goed in
2.   Gebruik zo weinig mogelijk de rem
3.   Positioneer jezelf aan de buitenkant van je rijvak. Blijf op je eigen weghelft
4.   In bochten waar je zicht niet belemmerd wordt en er geen verkeer afkomt, snij je de bocht relatief laat aan
a.   Nog voor de apex accelereren
b.   vervolgens accelereer je uit en toucheer je lichtjes de buitenzijde van je rijvak
5.   In bochten met belemmerd zicht, druk verkeer, hou je meer foutenmarge
a.   leg je eigen apex een meter meer naar buiten
b.   Nog voor de apex accelereren
c.   vervolgens accelereer je uit en houd je marge aan de buitenzijde van je rijvak

Tip: het meest naar buiten gelegen wielspoor is meestal het schoonst en heeft het beste wegdek omdat auto’s de druk op het andere wiel hebben.

Beheersing: de sleutel tot succes

Een motorfiets doen draaien behelst het duwen en/of trekken aan de stuurhelften; de meeste sportieve rijders zullen dit ondertussen wel al weten, realiseer echter wel dat de kracht die je uitoefent op het stuur de wijze bepaalt waarop de motorfiets instuurt. Snok eraan, en de machine flipt over, oefen er zacht wat druk op, en de machine zal lui insturen. Verschillende bochten vereisen verschillende technieken, maar als je begint te denken aan lijnen, laat insturen en late apexen, en je wilt je machine op het exacte moment insturen om in een mum van tijd de ideale hellingsgraad te bereiken, dan zul je vastberaden, kort en krachtig moeten sturen. Doe je het wat rustiger aan, dan kun je de gewonnen tijd gebruiken om nog wat bij te remmen of wat dieper de bocht in te rijden, zodat je meer tijd hebt om hem te beoordelen en je minder snel verrast zult worden. Het is belangrijk om zo ver mogelijk in de bocht te kijken en het welbekende adagio te onthouden: ” Je rijdt waarnaar je kijkt”.
De bocht: traag erin, snel eruit

De ultieme overlevingsstrategie, op de tweede plaats na beheersd remmen in noodsituaties, is het vroeg bepalen van je ingangssnelheid van een bocht, of zoals Kenny Roberts Sr. altijd zegt: “Traag erin, snel eruit.”. Straatracers zullen 99 op 100 keer wel een bocht doorkomen, maar die ene, de laatste bocht, heeft grind, modder of een auto op de weg. Je ingangssnelheid vroeg genoeg bereiken laat je toe om je bochtensnelheid en je lijn ten allen tijde aan te passen, zodat je bij verrassingen de situatie meester kunt blijven.

We zijn allemaal wel al eens te snel een bocht ingedoken en kennen niet alleen de ermee gepaard gaande horror maar ook het gebrek aan controle terwijl je bijna wanhopig je machine door de bocht probeert te leiden. Als je aan ‘t vechten bent met de remmen en je machine harder tracht te sturen, heb je geen enkele kans meer als een verrassing zich aandient. Kies daarom je ingangssnelheid vroeg genoeg en kijk goed diep in de bocht zodat je weet welk type bocht eraan komt. Vermindert de straal? Is er negatieve verkanting? Is er een onverharde berm waarvan wat vuil op het wegdek beland is?

Hard remmen hoeft niet

Racers spreken constant over laat remmen, maar die techniek wordt tijdens races eigenlijk alleen maar gebruikt om iemand uit te remmen om zo hoger in de rangschikking te komen. Hoe harder je remt, hoe minder goed je je bochtensnelheid accuraat kunt inschatten, en de meeste racers die teveel vertrouwen op hun remmen worden meestal bij het uitgaan van de bocht voorbijgegaan omdat ze in de bocht zelf veel snelheid verloren. Bovendien ben je bij laat remmen gedwongen om je remmen wat te laten slepen of te sturen terwijl je nog aan het remmen bent. Hoewel licht slepend remmen een uitstekende en bruikbare techniek is, moet je begrijpen dat je voorband slechts een beperkte hoeveelheid grip kan bieden. Als je het grootste deel van de tractie van je voorband gebruikt om te remmen en tegelijk een maximum aan bochtentractie verlangt, zal een lowsider het resultaat zijn. Besef ook dat als je heel hard remt de voorvork haast volledig ingeduwd is en dat veert en stuurt moeilijker. Als je altijd en in elke bocht al sturende aan het vechten bent met de motorfiets, dan is het misschien omdat je te lang en te laat remt tot in de bocht toe. Al deze problemen worden efficiënt geëlimineerd als je vroeg genoeg je ingangssnelheid bepaalt, en laat dat nu net erg belangrijk zijn bij het Tempo.

Omdat je niet bij elke bocht loeihard aan het remmen bent, zal je veel meer plezier beleven aan het nemen van bochten. Je zult de dwangmatige gedachte van je motorfiets in elke bocht te moeten gooien en het gas er steeds zo vroeg mogelijk op te zetten, snel afleren. Racers hebben het over de aandrijving van de motorfiets, en dat is op de gewone wegen zeker even belangrijk. Heb je al gemerkt hoe stabiel de motorfiets wordt en hoeveel beter alles gaat als je wat gas bijgeeft in de bocht? Draai heel zachtjes en een heel klein beetje dat gashendel open en tracht de motorfiets zo vlug mogelijk aan te drijven. Best nog voor de apex, het meest nauwe punt van de bocht. Als je merkt dat je absurd vroeg het gashendel kunt opendraaien, dan is dat een indicatie dat je ingangssnelheid lichtjes hoger mag zijn. De volgende keer kun je de remmen dan iets vroeger lossen en wat sneller de bocht ingaan.

Eens de apex voorbij gezoefd kan je beginnen met het oprichten van de motorfiets. De beste manier is door zachtjes te accelereren, hiervan komt de motorfiets vanzelf gemakkelijk rechter. Tegelijk wordt er meer en meer rubber op het wegdek gedrukt. De grip van de banden die daarnet nog diende om niet zijwaarts weg te glijden kan nu gradueel geconverteerd worden naar acceleratie-tractie. Hoe meer de machine zich opricht, hoe meer het gashendel opengedraaid kan worden.

Hoe snel rij je in groep?

Ik kan je niet zeggen welke snelheid veilig is, maar ik kan je wel leren hoe je veilig snel kunt gaan. Hóe snel je gaat, beslis jijzelf maar het is een beslissing die reflectie en toewijding vraagt. Hoge snelheden op een lege autoweg is illegaal, maar ‘t is vrij veilig. 80 km/u ergens in de Ardennen kan wel legaal zijn, maar het kan tegelijk gevaarlijk zijn. Ga met je vrienden tezamen zitten en spreek over snelheid. Bepaal een redelijk maximum en hou je eraan. Als je het op de goede manier aanpakt is Het Tempo verslavend, zelfs zonder supersnel rijden.

Er is geen groep die minder geïnteresseerd is in topsnelheden, dan de groep waarin ik mee rij. Elke dwaas kan volgas geven. Als jij routineus 150 km/u rijdt, dan hopen we dat je in dezelfde mate noodstops oefent vanaf die snelheden. Vergeet niet dat voor snel rijden zware boetes gevorderd worden. Het is nauwelijks aanvechtbaar en slaat grote gaten in je portefeuille. Rustig cruisen over de rechte stukken trekt veel minder aandacht van de autoriteiten en je hebt meteen de perfecte snelheid voor de volgende zwieper.

Rationeel Rijden

Rechte stukken kun je gebruiken om de rangorde terug te herstellen. De leider moet een tempo kiezen dat de volgers moeiteloos kunnen aanhouden, vooral bij het vertrek aan een kruispunt en bij het inhalen van een voertuig is dit heel belangrijk. De leider moet natuurlijk zo snel mogelijk inhalen zodat de rest ruimte en tijd krijgt om de wagen ook voorbij te steken, maar hij of zij mag niet zomaar blindelings overal langs scheren want dan valt de groep uiteen. Met normale snelheden op de rechte stukken kan iedereen weer gemakkelijk bij elkaar komen; in ‘t beste geval is er zo’n twee seconden tussen elk voertuig. Dat garandeert een maximaal zicht op het wegdek en het verkeer voor iedereen.

Het meeste plezier beleef ik aan het groepsaspect: het in de gaten houden van de motorfietsen voor me die één na één als een rijtje dominostenen in de bocht vallen, of in mijn spiegels kijken terwijl mijn vrienden achter me de bocht uitkomen.

Omdat er een leider is en er regels na te leven zijn, verdwijnt het competitieve aspect van sportrijden en daardoor valt van ieders ego een enorm grote prestatiedruk weg. Iedereen sprint wel eens tegen een vreemde of een vriend, maar dank zij Het Tempo hoeft dat niet meer. Dergelijke momenten spaar je op voor waar het kan en mag: het circuit. Dáár kan je je snelheid bewijzen en je vrienden en rivalen uitdagen.

Er zijn vele redenen waarom ik enkele jaren geleden de tekst Het Tempo geschreven heb, en het plezier dat ik eraan beleefd heb, was zeker niet een van de minste. Maar ik ben ook om minder leuke redenen gemotiveerd. Jaren geleden heeft Senator Danforth me de stuipen op het lijf gejaagd toen hij besloten had om ons tegen onszelf te beschermen door sportmotorfietsen te verbieden. Direct daarop hadden de verzekeringsmaatschappijen een zwarte lijst opgesteld met een hele resem sportmachines. Ik heb meegemaakt dat Mulholland Highway werd afgesloten omdat er rijders waren die absoluut wilden racen (en crashen) op een kort stuk ervan. Ik heb intensieve politiepatrouilles gezien op de meest favoriete wegen van straatracers. Ik heb ze de term “moordfietsen” enkele tientallen keren teveel horen gebruiken. Als we even de capaciteiten van een moderne sportmachine beschouwen, wordt het duidelijk dat de rijtechniek van de gemiddelde motorrijder véél te veel onderontwikkeld is om die machine ten volle te kunnen beheersen.

Het Tempo benadrukt intelligente, rationele rijtechnieken waarmee je geen seconde plezier verliest. De bekwaamheden die nodig zijn om te schitteren op een circuit, met uitzondering dan van de hoge snelheden, samen met een grotere veiligheidsmarge vormen de basisingrediënten van Het Tempo.

De Principes

•   Bepaal vroeg genoeg je ingangssnelheid. Verknal de ingang en je zult niet meer kunnen corrigeren
•   Kijk ver genoeg langs de weg. Door ver te kijken zul je de indruk hebben van minder snel te gaan en kun je panieksituaties vermijden.
•   Stuur de machine snel. Er is een reden waarom Valentino Rossi aan krachttraining doet – een snel rijdende motorfiets sturen, kost kracht.
•   Gebruik je remmen zacht maar krachtig. Gebruik ze en laat ze dan los, laat ze niet slepen.
•   Geef snel ( liefst nog nog voor de apex ) weer gecontroleerd gas. Door gas te geven stabiliseer je de machine, zeker door een hobbelige bocht.
•   Overschrijd de middenlijn nooit, behalve om in te halen. Midden in een bocht over de middellijn gaan is toegeven dat je je machine eigenlijk niet kunt sturen. In racetermen uitgedrukt: je rijvak is je circuit, over de lijn gaan staat gelijk met crashen. Rechts van de lijn blijven maakt de bochten veel uitdagender.
•   Ga niet te dicht tegen de middenlijn rijden. Je moet altijd een tegenligger verwachten die zelf met twee wielen op je vak zit.
•   Hang niet af in de bochten. Blijf normaal op de motorfiets zitten. Je zult minder aandacht trekken en automatisch bouw je ook een zekere veiligheidsmarge op.
•   Geef weer gas terwijl / zodat de motor zich opricht. Hoe rechter op je rijdt, hoe meer gas je kunt gevenAls je voorrijdt, rij in functie van de groep. Een goede verbale communicatie wordt aangevuld met handgebaren en de richtingsaanwijzers. Verander traag van richting en snelheid.
•   Als je volgt, rij mee met de groep. Als je een voorrijder niet kunt volgen, verwacht dan niet dat iemand jou zal volgen als jij eens voorrijdt.

%d bloggers liken dit: